Op 31 december 1941 woonden in de gemeente Emmen honderdendrieënzestig joden. Het merendeel was inwoner van het dorp Emmen. Een jaar later, op 31 december 1942, telde Emmen nog maar negen joodse inwoners. Hoeveel van deze negen uiteindelijk de oorlog hebben overleefd weet ik niet.
Nu is er zo’n negen jaar geleden in Emmen een monument voor de vermoorde joodse Emmenaren opgericht. Dat monument is te vinden voor de synagoge, Julianastraat 27.
De Julianastraat? Inderdaad, deze zijstraat van de Kerkhoflaan, die parallel loopt aan de Wilhelminastraat kan tot de onbekende stukken van Emmen gerekend worden – dat er überhaupt een synagoge in Emmen te vinden is zal de meeste Emmenaren onbekend zijn.
Het monument vermeldt de namen van de gedeporteerden helaas niet. Hun namen zijn wel te vinden op www.joodsmonument.nl – heel eenvoudig, door naar links onderaan de openingspagina te scrollen en daar ‘Emmen’ in te toetsen.
Het scherm kleurt dan grijs, op een langwerpige verzameling blokjes na, blokjes die de vermoorde Emmenaren symboliseren. Druk op zo’n gekleurd blokje en je krijgt de namen en adressen te zien van deze verdwenen dorpsgenoten. Wie links of rechts op hun afzonderlijke pagina’s klikt komt bij andere omgekomen joodse Emmenaren terecht.
In de naaste toekomst hoop ik deze mensen makkelijker op internet traceerbaar te maken, via de rubriek ‘oorlogsgraven’ op www.gemeentedichteremmen.nl. Want wat valt er te herdenken als je geen namen weet?
Met dank aan B.J. Mensingh, schrijver van het boek Toen alles anders was’ . Fragmenten uit de geschiedenis van Emmen. Zie ook Emmen in bezettingstijd van G.Groenhuis, waaraan de getallen in deze column ontleend zijn. Beide boeken zijn met een beetje geluk nog verkrijgbaar bij Readshop Boelens, Middenhaag, Emmermeer, Emmen.
Bart FM Droog, 2008
Gemeentedichter Emmen 